مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران
سال شصت و هفتم شماره 4 (پیاپی 100، تیر 1388)

گلیوم ها گروهی از نئوپلاسم های اولیه سیستم اعصاب مرکزی با مشخصه سلول های نوروگلیال (مانند استروسیت، اولیگودندروسیت) می باشند. تومورهای گلیوم عموما به دو دسته گلیوم با گرید پایین و گلیوم با گرید بالا تقسیم بندی می شوند. گریدینگ تومور بر اساس وجود آتیپی در هسته سلول، پرولیفراسیون عروقی، میتوز و نکروز انجام می پذیرد. گلیوم های بدخیم، تومورهای پیشرونده مغزی هستند که به دو دسته گلیوم آناپلاستیک و گلیوبلاستوم تقسیم می شوند. برای درمان تومورهای گلیوم در حال حاضر از روش های متنوعی شامل جراحی، رادیاسیون (رادیاسیون و رادیوسرجری) و کموتراپی استفاده می شود. اما متاسفانه پیش آگهی و بقای اغلب این بیماران وخیم می باشد. بقای بیماران بستگی به نوع، سایز و محل تومور و نیز سن بیماران دارد. در این مقاله، عوامل پیش آگهی دهنده، روش های تشخیص و به خصوص درمان جراحی مبتلایان به گلیوم مورد بررسی قرار می گیرد.

شواهد نشان می دهد، یکی از عواملی که بر یادگیری و حافظه اثر می گذارد استرس و وقایع هیجانی هستند که اثرات آنها به خوبی حفظ می شوند. از طرفی مطالعات چند دهه گذشته نشان داده است که هورمون های گلوکوکورتیکوییدی (کورتیکوسترون در موش ها و کورتیزول در انسان ها) که در طی استرس یا تجربیات هیجانی آزاد می شوند بر بسیاری از اعمال شناختی تاثیر می گذارند و پیشنهاد شده که فازهای مختلف فرایند یادگیری و حافظه هیجانی می تواند تحت تاثیر هورمون های گلوکوکورتیکوییدی قرار گیرد. مطالعات فیزیولوژیک نشان داده که در شرایط پایه ترشح گلوکوکورتیکوییدها به صورت پالسی و وابسته به سیکل شبانه روزی می باشد. اما در شرایط استرس این الگو تغییر نموده و ترشح این هورمون ها افزایش می یابد. همچنین علاوه بر اثراتی چون تنظیم قند خون، فشار خون و پاسخ های ایمنی، این هورمون ها به دلیل لیپوفیل بودن، قادرند که از سد خونی- مغزی عبور نموده و بر عملکردهای عصبی و رفتاری از جمله

استافیلوکوکوس اورئوس S. aureus عامل طیف وسیعی از بیماری ها به شمار می رود و پی آیند مقاومت آنتی بیوتیکی آن، موجب توجه هر چه بیشتر به تنوع این گونه مقاومت ها گردیده است. در این میان، کلیندامایسین، آنتی بیوتیکی مناسب در درمان عفونت های استافیلوکوکی به ویژه عفونت های پوستی و بافت نرم است زیرا نفوذ خوبی در بیشتر بافت ها دارد. همچنین در افراد حساس به پنی سیلین، کلیندامایسین جایگزین مناسبی برای درمان عفونت های ناشی از کوکسی های گرم مثبت می باشد. یکی دیگر از مزایای این آنتی بیوتیک، توانایی آن در توقف سنتز انواع توکسین های باکتریایی (ویژگی آنتی توکسیک) است. استافیلوکوکوس اورئوس می تواند انواع مختلفی از توکسین ها مانند انتروتوکسین ها را تولید کند. انتروتوکسین ها به دلیل داشتن ویژگی های سوپر آنتی ژنی، نقش مهمی در بیماری زایی دارند.

رادیولوژی پزشکی Medical radiology به دو رشته تخصصی بزرگ تقسیم می شود: یکی پزشکی هسته ای Nuclear medicine که اساس کار آنها روی مواد رادیواکتیو است و دیگری رادیولوژی که مبنایی روی اشعه ایکس و ویژگی های گوناگون آن دارد. رادیولوژی پزشکی مبتنی بر اشعه ایکس به دو بخش رادیولوژی تشخیصی Diagnostic radiology و رادیولوژی درمانیTherapeutic radiology تقسیم می شود. رادیولوژی تشخیصی شامل فلوئورو-سکوپی، رادیوگرافی و سی تی اسکن می باشد. رادیولوژی درمانی درباره دستگاه های رادیوتراپی، مقادیر درمانی در تابش پرتوها و حساسیت بافتی در برابر پرتوها، بحث می کند. در روش «سی تی- اسکن» از پرتوهای ایکس برای عکسبرداری از داخل بدن استفاده می شود.

این مقاله در تکمیل یک مطالعه قبلی به چاپ می رسد. کلونینجر Cloninger تلاش کرده است با نگاه و تاکید بر پارامترهای زیست شناختی یک چهارچوب نظری محکم را در دو زمینه سرشت و منش پدید آورد. در واقع او جزء نظریه پردازان سرشتی شخصیت است که پرسشنامهCloninger''s Temperament and Character Inventory را برای سنجش چهار بعد سرشتی شخصیت و نیز سه بعد منش (یعنی ویژگی هایی که تحت تاثیر عوامل محیطی در ساختار شخصیتی فرد پدید آمده است)، عرضه کرده است. کاربرد پرسشنامه های معتبر نظیر TCI می تواند یکی از مشکلات بالینی روان پزشکی در ایران، یعنی سنجش شخصیتی را تا حدودی حل کند. در چاپ ششم کتاب جامع روان پزشکی این پرسشنامه مورد توجه قرار گرفته است. یک مطالعه قبلی با تکیه بر یک روش شناسی معتبر، روائی صوری و محتوایی و ضرایب پایایی و روائی این پرسشنامه و زیر مقیاس های مربوط را به دست آورد.

رزکسیون ریوی Pulmonary resection یکی از شایع ترین اعمال جراحی قفسه سینه است. دوختن استامپ برونش با استاپلر روشی نسبتا جدید است که علاوه بر سرعت انجام کار، جدا شدگی محل بخیه را کم کرده و همچنین آلوده شدن محل عمل با ترشحات برونش را کاهش می دهد و به علاوه از عوارض اصلی پس از رزکسیون ریوی که همان نشت هوای طولانی مدت، که عامل اصلی بستری طولانی مدت بیمار می باشد و علت اصلی طولانی ماندن لوله قفسه سینه و ناراحتی های بیمار است، و نیز فیستول برونکو پلورال را کاهش می دهد به علاوه، کل مدت بستری، احتمال عفونت، نیاز به ماندن لوله قفسه سینه، را کم می کند. هدف این مطالعه بررسی آماری و مقایسه بین دو روش دوختن استامپ برونش با دست و دوختن با استاپلر و مقایسه عوارض پس از عمل، مدت بستری و ماندن لوله قفسه سینه، زمان نشت هوا، زمان عمل و بستن برونش و همین طور وقوع موارد فیستول برونکوپلورال می باشد.

در ایران تروما Trauma دومین علت مرگ و میر بعد از حوادث قلبی و عروقی است. تعداد زیادی از مصدومین اورژانس ها را بیماران دچار ترومای سروگردن و صورت تشکیل می دهد. علی رغم رعایت مقررات راهنمایی و رانندگی در طی سال های اخیر شکستگی های استخوان های صورت از صدمات شایع در بیماران دچار صدمات متعدد است. صورت انسان از آسیب پذیر ترین نواحی بدن محسوب می شود و در صورت بروز حادثه، به علت مجاورات با اعضای حیاتی می تواند علاوه بر مشکلات فیزیولوژیکی، زیبایی و روانی عوارض جدی و خطرناکی را در پی داشته باشد. بیشترین موارد شکستگی استخوان های صورت در استخوان های قسمت تحتانی صورت (ماندیبل) و کمترین آن در استخوان های قسمت فوقانی صورت اتفاق می افتد. قسمت میانی صورت از نظر میزان شیوع شکستگی های صورت حالتی بینابین ماندیبل و فرونتال را داراست.

آرتروسکوپی زانو Knee arthrosocopy از جمله روش های تشخیص درمانی رو به پیشرفت می باشد، که نقش به سزایی در تشخیص و انجام مداخلات غیرتهاجمی در محدوده وسیعی از بیماری های زانو داشته است. برای انجام آرتروسکوپی روش های متعددی از آنستزی از جمله بیهوشی عمومی، آنستزی اسپینال یا اپیدورال، بلوک عصبی یا آنستزی لوکال به تنهایی و یا همراه با آرام بخش به کار می رود و بسته به نوع آرتروسکوپی (تشخیصی یا درمانی)، مدت پیش بینی شده آرتروسکوپی، پیچیدگی مداخله درمانی، تجربه و امکانات موجود برای آنستزیولوژیست و همچنین ترجیح بیمار، روش خاصی انتخاب می گردد. در طی سه دهه اخیر به موازات پیشرفت در تکنیک های آرتروسکوپی زانو، روش های آنستزی مربوطه نیز در جهت کاستن از میزان تهاجمی بودن، ساده تر و کم خطر بودن و همچنین جلب رضایت بیشتر بیمار و جراح گرایش داشته است

آمادگی روده Bowel preparation قبل از اعمال جراحی کولون معمولا شامل آنتی بیوتیک تراپی همراه با آمادگی مکانیکی روده می باشد. بسیاری از جراحان آمادگی مکانیکی روده را یکی از الزامات جلوگیری از بروز عوارض در جراحی کولورکتال می دانند. اما این اثر به تازگی در مطالعات مختلف مورد بحث قرار گرفته است. مطالعات متعددی وجود دارند که نشان می دهند که آمادگی مکانیکی روده به تنها نمی تواند عوارض را کاهش دهد بلکه می توان موجب افزایش عفونت زخم و نشت leak آناستوموز شود و حتی توصیه شده که هر نوع آمادگی مکانیکی روده پیش از جراحی کولون باید حذف شود. از طرف دیگر آمادگی مکانیکی روده شاید موجب ناراحتی بیماران گردد و طول مدت اقامت در بیمارستان را افزایش دهد و موجب عدم تعادل آب و الکترولیت ها گردد. با این وجود هنوز بسیاری از جراحان کولورکتال بر اهمیت استفاده از آمادگی مکانیکی روده پیش از اعمال جراحی کولورکتال تاکید دارند.

دیابت بارداری Gestational Diabetes Mellitus GDM عبارت است از عدم تحمل کربوهیدرات ها با شدت های مختلف که با شروع آن در حاملگی است یا اولین بار در حاملگی تشخیص داده می شود. دیابت بارداری شایع ترین اختلال متابولیک دوران بارداری است که شیوع دو تا 14% برای آن ذکر شده است. تفاوت فاحش در آمارها ناشی از تفاوت جمعیت مورد مطالعه و تست تشخیصی به کار گرفته شده، می باشد. شیوع GDM در ایران 5/4% گزارش شده است. ابتلا به GDM طی بارداری باعث افزایش مرگ و میر پری- ناتال، عوارض طی حاملگی و زایمان می شود و هم چنین تاثیرات بعدی روی مادر و فرزند دارد. از آنجایی که کنترل قندخون مادر مبتلا می تواند خطر ایجاد عوارض را به میزان زیادی کاهش دهد لذا آزمون و شناسایی دیابت بارداری، هم چنین درمان و مراقبت دقیق بیماران ضروری به نظر می رسد. به خصوص آن که این بیماری بدون علامت است و این باعث عدم مراجعه بیماران خواهد شد.

برای اولین بار دکتر دیوید مورلی در دهه 1960 به کار بردن کارت رشد Growth chart را به عنوان وسیله مناسبی برای پایش رشد کودکان پیشنهاد کرد. از دهه 1970 سازمان های بین المللی، پایش رشد را به عنوان یک راهبرد علمی برای ارتقاء رشد کودکان ترویج کردند و یونیسف در سال های 83-1982 آن را به عنوان یکی از فعالیت های اساسی Primary health care معرفی کرد. در ایران، پایش روند رشد Growth trend کودکان زیر شش سال در نظام شبکه های بهداشتی درمانی ادغام شد و با تامین وسایل کافی و چاپ منحنی های رشد و آموزش پرسنل در این جهت سعی و تلاش فراوانی انجام شده است. با افزایش امید به حیات نوزادان نارس و کم وزن که در طی چند سال اخیر در ایران رخ داده است، تعداد بیشتری از این بچه ها از بخش های نوزادان و NICU مرخص می گردند. وقتی یک بچه نارس یا کم وزن از بیمارستان مرخص می شود، مراقبت های مخصوصی که احتیاج دارد متوقف نمی شود.